Van ‘Make America Great Again’ naar ‘Make China Great Again’??

De slogan “Make America Great Again”, gepopulariseerd door Donald Trump tijdens zijn presidentiële campagne in 2016 en herhaald aan het begin van zijn tweede ambtstermijn, is een typisch voorbeeld van de droom om de Verenigde Staten te rehabiliteren naar zijn vroegere economische, militaire en culturele dominantie. Zijn “America First”-aanpak omvat het opleggen van tarieven op Chinese import, met de bedoeling om een level-playing field te genereren en de Amerikaanse productie te stimuleren. Deze aanpak, bedoeld om de Amerikaanse economie ten goede te komen, kan echter paradoxaal genoeg leiden tot een “Make China Great Again”-situatie, door China’s streven naar zelfredzaamheid en innovatie te versnellen.

De Tarievenoorlog: winst op korte termijn, pijn op lange termijn?

Net als tijdens zijn eerste termijn kondigde Trump een paar dagen na zijn inauguratie aan dat hij tarieven op Chinese import zou opleggen, met als doel China te dwingen zijn handelspraktijken te veranderen en zijn markt verder open te stellen voor Amerikaanse bedrijven. Door Chinese producten duurder te maken, hoopt Trump Amerikaanse goederen een concurrentievoordeel te geven, de binnenlandse productie nieuw leven in te blazen en het Amerikaanse handelsdeficit te verkleinen.

Tijdens zijn eerste termijn hadden de tarieven op de korte termijn wel enig effect. Bepaalde Amerikaanse industrieën die al lang worstelden met concurrentie van goedkopere Chinese importen, kenden een boost. Deze protectionistische strategie bracht echter ook aanzienlijke kosten met zich mee. De tarieven leidden tot prijsstijgingen voor Amerikaanse consumenten op alledaagse goederen, variërend van elektronica tot kleding. Voor Amerikaanse bedrijven die afhankelijk zijn van Chinese componenten, stegen de productiekosten, waardoor hun producten minder concurrerend werden op de wereldmarkt.

China’s koers naar zelfredzaamheid en innovatie

In plaats van te bezwijken voor de Amerikaanse eisen, gebruikte China de handelsoorlog als een wake-up call. Geconfronteerd met escalerende tarieven en toenemende vijandigheid van het Westen, verdubbelde China zijn inspanningen om de afhankelijkheid van buitenlandse goederen en technologie te verminderen. Als gevolg hiervan investeerde China zwaar in onderzoek en ontwikkeling, met name in geavanceerde gebieden zoals kunstmatige intelligentie (AI), biotechnologie en quantum computing. De afgelopen jaren is China’s vooruitgang op deze gebieden opmerkelijk geweest. Op gebieden zoals 5G-technologie en elektrische voertuigen zijn Chinese bedrijven wereldleiders geworden. Het land heeft ook grote stappen gezet in het verminderen van zijn afhankelijkheid van Amerikaanse bedrijven voor cruciale technologieën.

Hoewel Trumps tarieven bedoeld zijn om China te verzwakken, dwingen ze China ongewild om zijn transformatie naar een technologische grootmacht te versnellen, wat uiteindelijk zijn positie op het wereldtoneel versterkt. Door China te pushen om te innoveren en zijn afhankelijkheid van buitenlandse goederen en technologie te verminderen, kan Trumps beleid uiteindelijk bijdragen aan een “Make China Great Again”-situatie, waardoor China de komende decennia een geduchte wereldwijde concurrent wordt.

Een kans voor Europa?

De voortdurende concurrentie tussen de Verenigde Staten en China zal onvermijdelijk gevolgen hebben voor Europese regeringen en bedrijven. Pessimisten beweren dat China reageert door producten in Europa te dumpen, wat de Europese industrieën verder schaadt en de economische uitdagingen in de regio verergert. Dit leidt tot oproepen voor protectionistische maatregelen om de Europese markten te beschermen tegen goedkope Chinese goederen. Ik zie deze nieuwe dynamiek echter als een kans voor Europa in plaats van een bedreiging.

In plaats van China’s economische en technologische vooruitgang met scepsis te bekijken, moeten Europese bedrijven proberen om strategische partnerships met Chinese bedrijven aan te gaan. Door joint ventures en samenwerkingen aan te gaan, kunnen Europese bedrijven de innovatieve kracht van China gebruiken om toegang te krijgen tot nieuwe markten, hun technologische mogelijkheden te verbeteren en hun groei te stimuleren. Deze samenwerkingen kunnen niet alleen deuren openen in China’s enorme binnenlandse markt, maar ook in andere regio’s waar Chinese bedrijven aanzienlijke invloed hebben, zoals Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Door deze relatie met China strategisch aan te pakken, kan Europa zichzelf positioneren als een onmisbare speler in de wereldeconomie. Europa kan dan profiteren van China’s opkomst en tegelijk ook zijn eigen economische kracht en invloed behouden.

Bart Horsten