FDI screeningsmechanisme in België

Op 1 juli 2023 werd in België het Europese screeningsmechanisme voor ‘Foreign Direct Investments (FDI)’ van kracht. Dit kan een impact hebben op investeringen in België door Chinese bedrijven of particulieren. Tijdens een webinar van BCECC op 26 oktober stelden twee sprekers van het Belgisch Ministerie van Economische Zaken de procedures voor. Dit werd gevolgd door een presentatie van Jan Bogaert van het advocatenkantoor Stibbe en bestuurslid van BCECC.

Een Europees framework

Buitenlandse directe investeringen zijn lange tijd een belangrijke motor geweest voor de economische groei in Europa en België. Geopolitieke ontwikkelingen hebben echter vragen doen rijzen over de impact die dergelijke investeringen kunnen hebben op de nationale veiligheid, de openbare orde en strategische belangen.

Daarom werd in maart 2019 de EU-verordening 2019/452 uitgevaardigd, waarmee een kader werd vastgelegd voor de screening van buitenlandse directe investeringen door niet-EU-investeerders (zowel bedrijven als particulieren) in de EU-lidstaten. De Europese Unie moedigde haar lidstaten aan om mechanismen voor de screening van buitenlandse directe investeringen in hun nationale wetgeving op te nemen. Landen als Duitsland en Frankrijk voerden dit screeningsmechanisme al enkele jaren geleden in. Kleinere lidstaten, zoals België en Nederland, hebben het screeningsmechanisme voor buitenlandse directe investeringen onlangs pas ingevoerd. Momenteel hebben 21 van de in totaal 27 EU-lidstaten het mechanisme ingevoerd.

In 2021 werden in totaal 1.563 transacties gescreend door EU-lidstaten, waarvan 41% afkomstig waren uit de VS, gevolgd door Groot-Brittannië (11%) en China (7%) op respectievelijk de tweede en derde plaats. Uiteindelijk werd slechts 1% van de transacties geblokkeerd en 3% ingetrokken.

Voorwaarden en procedures

Met het oog op de introductie van het screeningsmechanisme in België werd een nieuwe commissie opgericht, de ‘Interfederale Screeningscommissie (ISC)’, bestaande uit leden van de Federale Staat, Vlaanderen, Wallonië, Brussel en de Duitstalige gemeenschap.

De screening zal alleen worden uitgevoerd voor investeringen in specifieke sectoren. Voorbeelden zijn vitale infrastructuren, essentiële technologieën en grondstoffen, kritische inputs, gevoelige informatie en persoonsgegevens, private veiligheid, media, biotechnologie, defensie, energie, cybersecurity, elektronische communicatie en digitale infrastructuur. Bovendien kunnen alleen investeringen worden onderzocht die leiden tot de controle over een vennootschap of de verwerving van, afhankelijk van de sector, 10% of 25% van de stemrechten in de Belgische entiteit. Alleen als een investering aan bovengenoemde twee voorwaarden voldoet, mag de investering gescreend worden op grond van het risico voor de nationale veiligheid, de openbare orde of strategische belangen.

De procedure omhelst de volgende 2 zaken:

1. De beoordelingsprocedure: na ontvangst van het volledige dossier hebben de leden van het ISC een termijn van 30 dagen om te bepalen of er een screeningsprocedure moet worden gestart.
2. De screeningsprocedure: deze procedure moet binnen een termijn van 28 dagen afgerond zijn (verlenging van 2+1 maand is mogelijk afhankelijk van de complexiteit van het dossier).

Aan de buitenlandse investeerder kunnen administratieve boetes worden opgelegd tot maximaal 10% van de investering bij geen of onvolledige informatie of tot 30% van de investering bij onjuiste of misleidende informatie, of bij het ontbreken van rapportering. Tegen een beslissing over de niet-ontvankelijkheid van een buitenlandse directe investering is beroep mogelijk. Indien het Hof de beslissing geheel of gedeeltelijk vernietigt, keert het dossier terug naar het ISC, waar de buitenlandse investering opnieuw zal worden onderzocht via een nieuwe screeningsprocedure.

Wat betekent dit voor Chinese bedrijven?

Het FDI screeningsmechanisme is niet specifiek op China gericht, maar kan wel gevolgen hebben voor Chinese investeringen in cruciale sectoren of technologieën. Chinese bedrijven moeten dit nieuwe screeningsmechanisme beschouwen als een aanvulling op de bestaande regelgeving op het gebied van M&A controle, buitenlandse subsidies en andere wettelijke rapporteringsverplichtingen. Dit zal uiteindelijk leiden tot hogere kosten en mogelijke vertragingen waarmee rekening moet worden gehouden bij M&A onderhandelingen.

Hoewel de impact van dit screeningsmechanisme niet mag worden onderschat, heeft de Belgische regering benadrukt dat zij wil dat België een aantrekkelijke bestemming blijft voor buitenlandse investeerders, ook voor investeerders uit China. Men verwacht dat de invoering van het mechanisme in België een beperkte impact zal hebben op het merendeel van de Chinese investeringen in België. Niettemin is het op dit moment nog te vroeg om de uitkomst van het systeem te voorspellen, aangezien veel van de richtlijnen ruimte laten voor interpretatie en er in België nog geen precedenten bestaan.