Analyse van buitenlanders in China

Onlangs publiceerde Direct HR haar jaarlijkse onderzoek naar buitenlanders in China. In dit artikel belichten we de belangrijkste bevindingen van dit rapport.

De aanwezigheid van buitenlands talent in China heeft van oudsher een cruciale rol gespeeld bij het verbinden van internationale expertise met binnenlandse zakelijke behoeften, en heeft een aanzienlijke bijdrage geleverd aan sectoren variërend van hightech industrieën tot de maakindustrie. Momenteel is er een aanzienlijke verschuiving waarneembaar in de dynamiek van buitenlandse werkgelegenheid in China.

Meer buitenlanders uit ontwikkelingslanden

In 2024 is de buitenlandse beroepsbevolking in China aanzienlijk anders dan in voorgaande decennia. Er is een daling in het aantal buitenlanders uit ontwikkelde westerse en Aziatische landen, met name in Chinese Tier 1 en Tier 2 steden, die traditioneel de meeste buitenlanders hebben aangetrokken. In 2010 kwam ongeveer de helft van de buitenlandse bevolking in China uit ontwikkelde landen, zoals de Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk (17% gezamenlijk) en Zuid-Korea, Japan en Singapore (33,5% gezamenlijk). Tien jaar later, in 2020, daalde dit percentage tot slechts 21,3% (respectievelijk 8,9% en 12,4%). Daarentegen is er een aanzienlijke stijging geweest in het aantal werknemers uit ontwikkelingslanden in Azië. 52% van de buitenlanders in China kwam uit ontwikkelingslanden in Azië, Myanmar, Vietnam en Laos, een stijging ten opzichte van slechts 13% in 2010.

Het aantal Belgen in China is ook historisch laag. Volgens officiële gegevens van de Chinese volkstelling waren er in 2010 ongeveer 1578 houders van een Belgische verblijfsvergunning in China. In 2020 was dat aantal gedaald tot 1076. Er zijn nog geen officiële cijfers beschikbaar voor 2023 of 2024. Het is belangrijk om te weten dat deze aantallen niet alleen werkende expats omvatten. Ze omvatten ook meereizende familieleden, studenten (met een verblijf langer dan zes maanden) en “repatrianten” – personen die oorspronkelijk in China geboren zijn en nu de Belgische nationaliteit hebben. De werkelijke omvang van de buitenlandse beroepsbevolking uit België is daarom waarschijnlijk nog kleiner.

Deze ontwikkeling weerspiegelt zowel het toegenomen kostenbewustzijn bij de bedrijven als het herzien van de Chinese behoefte aan buitenlandse arbeidskrachten. De afgelopen jaren heeft China zich gericht op zelfredzaamheid in hooggekwalificeerde sectoren. Tegelijkertijd heeft het de tekorten aan arbeidskrachten in de maakindustrie aangepakt door te vertrouwen op laaggeschoolde immigranten uit buurlanden voor essentiële functies in de arbeidersklasse.

Verschuiving in geografische spreiding binnen China

Een ander belangrijk verschil is de bestemming van deze buitenlanders in China. Vroeger woonden buitenlanders over het algemeen in grote steden zoals Shanghai, Beijing en Guangzhou. Tegen 2024, als gevolg van veranderende geopolitieke dynamiek, veranderende economische eisen, herstel na de pandemie en beleidswijzigingen, zagen deze grote steden hun buitenlandse bevolking met meer dan 40% afnemen.

In Shanghai bereikte het aantal buitenlanders een piek in 2015, met ongeveer 178.335 inwoners. Kort daarna was er echter een scherpe daling van -41,8% te zien tussen 2018 en 2020, toen het aantal buitenlanders daalde van 172.076 naar 100.195. Deze aanzienlijke daling kan worden toegeschreven aan de impact van COVID-19, die ertoe leidde dat veel landen hun burgers evacueerden, veel grote multinationals chartervluchten aanboden om hun buitenlands personeel en families thuis te evacueren, en buitenlandse studenten China verlieten toen hun scholen en universiteiten werden gesloten. Na een dieptepunt van 84.237 in 2023 vertoonde het aantal buitenlanders een licht herstel in 2024, tot een stijging tot 91.938.

In 2020 was 75% van alle buitenlanders geconcentreerd in vijf provincies: Yunnan, Shanghai, Guangdong, Beijing en Fujian. Yunnan heeft het grootste aandeel, met 376.689 buitenlanders. Dit land profiteert van de nabijheid van Myanmar, Vietnam en Laos, de toestroom van fabrieksarbeiders en, in mindere mate, de grensoverschrijdende huwelijken die deze landen mogelijk maken.

Verandering in het profiel van buitenlandse werknemers

Er is een opvallende verandering in het type buitenlandse werknemers dat China aantrekt, met een toename van laaggeschoolde werknemers uit ontwikkelingslanden en een afname van hooggeschoolde professionals uit ontwikkelde landen. De vraag naar buitenlandse werknemers uit ontwikkelde landen met een hoger opleidingsniveau is laag te midden van de huidige lokalisatiedrang van westerse bedrijven in China.

Het tijdperk van open, lifestylegedreven expatcarrières in China loopt ten einde. Vroeger verhuisde een groot deel van de expats voor langere tijd met hun hele gezin naar China, waar ze in een luxe appartement woonden, een eigen chauffeur hadden en hun kinderen naar dure internationale scholen stuurden. Bovendien zijn de beloningspakketten voor buitenlandse leidinggevenden in China tussen 2014 en 2024 met ongeveer 25% gedaald, met lagere vergoedingen voor huisvesting, schoolgeld en vliegreizen. Tot slot is de expatervaring niet meer zo soepel of aantrekkelijk als vroeger. Zorgen over onvoorspelbare regelgeving, toenemend nationalistisch sentiment en grensbeperkingen in het COVID-tijdperk hebben een blijvende indruk achtergelaten.

De laatste jaren zien we meer ‘short-term’ specialisten die niet langer dan 1-3 jaar in China blijven, of projectmatige aanstellingen (expats die uitsluitend voor specifieke projecten worden aangenomen). Deze nieuwe generatie buitenlanders is doorgaans wat jonger, tussen de 30 en 45 jaar oud. Kennis van het Mandarijn ontwikkelt zich van ‘nice to have’ naar ‘preferred’ of zelfs ‘strongly preferred’. Ze zijn dynamischer en ondernemender, met een groeigerichte mindset en een goed begrip van het Chinese digitale medialandschap.

Bedrijven heroverwegen ook de noodzaak en rol van het uitsturen van expats. Sinds medio 2023 is er een sterke verschuiving waarneembaar van buitenlands management naar lokaal management. Deze trend zet zich voort en is zichtbaar bij zowel KMO’s als multinationals.

Ondanks al het bovenstaande biedt China nog steeds unieke professionele en persoonlijke groeimogelijkheden voor flexibele, hoogopgeleide buitenlanders. Voor degenen die blijven of aankomen, kunnen de kansen aanzienlijk zijn, vooral in sectoren als hightech, onderwijs en leiderschap van bedrijven.

Contacteer ons als je meer informatie of advies nodig hebt.